تاثیرگذاری محیط شهری بر سلامت روان شهروندان
تاریخ انتشار: ۱ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۴۲۲۳۱
شاخصه‌های محیط شهری تعیین کننده کیفیت زندگی شهروندان، نوع ارتباط آنان با محیط اطراف، همنوعان و مدیران بالادست است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، محیطی که انسان‌ها در آن زندگی می‌کنند، تأثیر زیادی بر سلامت جسمانی و روانی آنان دارد و شادمانی و سلامت روانی از مهمترین بخش‌های سلامت عمومی یک جامعه به شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کیفیت‌های طراحی شهری شامل کیفیت‌های عملکردی، حمل‌ونقل، زیست‌بوم، ادراکی، بصری، محیط اجتماعی و زمان همگی از جمله عوامل اثرگذار بر سلامت روان است؛ سطوح مختلف سلامت روانی شهروندان و تفاوت در کیفیات طراحی شهری در محله‌ها و بررسی اثرگذاری کیفیات طراحی شهری بر سطح سلامت روانی شهروندان موضوعی حائز اهمیت است.
در گفت‌وگو با فرانک باقری، کارشناس شهرسازی تأثیر کیفیت محیط شهری بر سطح سلامت روانی شهروندان را بررسی کردیم. مشروح گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
اثرات رشد شهرنشینی بر سلامت روان شهروندان چیست؟
رشد و توسعه شهرنشینی در جوامع در حال توسعه موجب شده است مشکلاتی از قبیل تخریب محیط زیست، آلودگی، کمبود مسکن و کیفیت پایین زندگی برای ساکنان شهرها ایجاد شود و سلامت عمومی که یکی از مهمترین شاخص‌های کیفیت زندگی شهری است، به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند. برنامه‌ریزان به منظور رفع این معضلات در جوامع شهری رویکرد شهر سالم را در راستای تحقق توسعه پایدار شهری مطرح کرده‌اند تا از آن طریق وضعیت مطلوب زندگی را برای ساکنان شهرها فراهم کنند.
درگذشته برنامه‌ریزان شهری و مسئولان سلامت و بهداشت در اتخاذ تصمیمات خود در خصوص بعضی مسائل اساسی همچون رفاه اجتماعی، بهبود زندگی انسانی و سلامت چندان با یکدیگر هماهنگ نبوده‌اند که نتیجه آن گسترش ناخوشایند فضای فیزیکی شهرها، تخریب سکونتگاه‌های طبیعی و تنوع زیستی، تکیه هرچه بیشتر بر اتومبیل در حمل‌ونقل شهری، اصالت‌دهی به مناطق داخلی شهرها، کاهش فضاهای عمومی شهری و گسترش حاشیه‌نشینی از سوی طبقات کم درآمد بوده است.
در پی اثرات ناخوشایند شهرنشینی، واژه شهر سالم از جمله مفاهیمی بود که به ادبیات شهرسازی جهان وارد شد. شهر سالم به دنبال نارضایتی از وضعیت موجود شهرها مطرح شد و هدف آن ایجاد محیطی سالم برای زندگی شهروندان است. شهر سالم از شهرسازی نوین تأثیر پذیرفته و ایده‌ای علمی و اجرایی است که تا حدود زیادی جنبه واقع‌گرایانه دارد.
محیط چه تأثیری بر سلامت روان شهروندان دارد؟
سازمان بهداشت جهانی اذعان دارد که محیط بر سلامت روان افراد اثرگذار است. بی توجهی به جنبه‌های تأثیرگذار محیط ساخته شده بر سلامت روانی شهروندان موجب شکل‌گیری مسائل مختلف روحی و روانی برای آنان می‌شود. استرس، پرخاشگری، زودرنجی، افسردگی و بی‌حوصلگی نتایج چنین شرایطی است؛ همزمان با رشد سریع شهرها شاهد افول کیفیت فضاهای شهری هستیم که موجب بروز بحران‌های مختلف توسعه کالبدی در زندگی شهری شده است.
ویژگی‌های یک محیط مناسب چیست؟
از بدیهی‌ترین ویژگی‌های یک شهر آرمانی، خلق فضاهایی است که در عین پاسخ به نیاز شهروندان، زمینه رشد و تعالی آنان را نیز فراهم آورد، تحقیقات نشان داده است که کیفیت محیط زندگی، تأثیرات جدی بر سلامت روان انسان‌ها دارد؛ بهبود هریک از جنبه‌های بهداشت و سلامت نیازمند اقدامی هماهنگ در تمام عرصه‌های سیاست برنامه‌ریزی است و اقدام در حوزه محیط کالبدی نه تنها کافی نیست بلکه این کار باید به طور هماهنگ انجام شود و از طریق رویکردی مشارکتی به تقویت اقدامات در دیگر عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی کمک کرد.
تحقق پایداری نیازمند همکاری متخصصین و صاحب نظران علوم مختلف است تا با همفکری و مشورت بتوانند به تحقق آن کمک کنند و در این میان به طور حتم علم شهرسازی می‌تواند کمک زیادی به ایجاد شهر سالم و کم مسئله‌تر کند در واقع آنان نقش مهمی در تأمین محیط مناسب شهرها برای ساکنان دارند و می‌توان گفت برنامه‌ریز شهری حافظ و تأمین کننده منافع عموم شهروندان است.
تأثیر اجتماعی محله‌های شهری بر شهروندان چیست؟
طبق مطالعات انجام شده کیفیت‌های محیطی محله‌های شهری از طریق مکانیزم‌هایی همچون زمینه‌سازی جهت افزایش همبستگی اجتماعی و ارتقای سطح سرمایه اجتماعی، تقویت گروه‌های دوستی و مشارکت‌های درون محلهای، بهبود کیفیت مناظر محیط محله، بهبود کیفیت دسترسی به خدمات محلی، افزایش رضایتمندی سکونت و ارتقای امنیت محله نقش مهمی در ارتقای سطح سلامت روانی شهروندان و کاهش آزردگی‌های روانی آنان در فضاهای شهری دارد.
با توجه به افزایش روز افزون جمعیت جهان و ارائه راهکارهایی برای حفظ بهداشت و سلامت جامعه، امروز ایجاد محیط و مسکن سالم یکی از پارامترهای اثرگذار بر سلامت روان ساکنان است. بخش مسکن از مهمترین بخش‌های توسعه در هر جامعه است. این بخش با ابعاد وسیع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست‌محیطی و کالبدی خود ویژگی‌ها و سیمای جامعه را نمایان می‌کند. مسکن علاوه بر تأمین نیازهای مسکونی، نیاز زیستی جامعه را نیز برطرف می‌کند و نمایانگر توسعه و تکامل خانوار است.
نیازهای سکونتی ارتباط تنگاتنگی با جمعیت، ابعاد و تحول خانوار دارد. امروزه طراحی و ساخت مسکن سالم و نواحی مسکونی پایدار از بعد زیست‌محیطی و اجتماعی مورد توجه گسترده‌ای قرار گرفته و جنبش‌های بسیاری بر این اساس شکل گرفته است. خلوت مناسب، فضای کافی برای دسترسی فیزیکی، امنیت کافی، پایداری سازه، تداوم عمر مفید بهره‌مندی از نور طبیعی و مصنوع، گرمایش و تهویه مناسب، وجود زیرساخت‌ها و خدمات سکونتی شامل آب و فاضلاب، تسهیلات بهداشتی، مدیریت زباله و پسماند، کیفیت زیست محیطی مناسب، روابط اجتماعی و همسایگی و مجاورت با طبیعت و فضای سبز از جمله شاخصه‌های محیطی در سطح محله‌های مسکونی است که باید با صرفه هزینه منطقی برای ساکنان قابل دسترسی باشد و همگی از نشانه‌های مسکن سالم و پایدار محسوب می‌شود.
چگونه می‌توان محیطی مناسب برای زندگی شهری داشت؟
زیستگاه انسانی هنگامی می‌تواند بیشترین مطلوبیت را داشته باشد که انتظارات او در ابعاد مختلف زیست‌محیطی، اجتماعی، کالبدی و اقتصادی برآورده شود. چنانچه هریک از این عوامل در محیط زندگی یک فرد کیفیت مطلوب را نداشته باشد، بر احساس و ادراک وی از فضا و در نتیجه بر سطح رضایتمندی او از محیط زندگی تأثیر می‌گذارد.
کیفیت محیط پیرامون از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر وضعیت روانی افراد است هر چه در اطراف ما می‌گذرد و
هست، محیط پیرامون ما را تشکیل می‌دهد. بنابراین کیفیت محیطی محل سکونت افراد می‌تواند بر سطح سلامت روانی آنان تأثیرگذار باشد.
شهر سالم از دو جهت تحقق می‌یابد یکی برنامه‌ریزی کالبدی و شهری، دوم سلامت جامعه و اصلاح و تعدیل رفتارهای مناسب و معقول؛ معیارهای کیفی شهر سالم از نظر سازمان جهانی بهداشت یک شهر سالم برای تحقق اهداف کیفی همچون داشتن محیط فیزیکی تمیز و با کیفیت بالا (این امر شامل مسکن نیز می‌شود)، داشتن اکوسیستم پایدار شهری، داشتن جامعه منسجم و نیرومند با حمایت دو جانبه از سوی مردم و دولت، ایجاد مشارکت همگانی در تصمیماتی که بر زندگی، سلامت و رفاه مؤثر است، تأمین نیازهای اساسی از قبیل غذا، آب، مسکن، درآمد، ایمنی، کار برای همه شهروندان، دسترسی به تجارب و منابع در سطح وسیع برای همه، داشتن اقتصاد شهری زنده، نوآور و پویا، تشویق جامعه برای ارتباط با میراث فرهنگی و زیستی خود و دیگر اقوام، داشتن حداقل سطح مناسب از بهداشت عمومی و خدمات درمانی قابل دسترس برای عموم، داشتن وضعیت بالای بهداشتی و حداقل بیماری‌ها، داشتن ساختار شهری مناسب برای اعمال ویژگی‌های پیش گفته، تلاش می‌کند.
منبع: ایمنا
کلیدواژه: چهارمحال و بختیاری شهرهای ايران شهرکرد کارشناسی سلامت روانی سلامت روان سلامت روان و نشاط اجتماعی شهر مدیریت شهری شهرداری محیط شهری سلامت شهروندان شهرنشینی سلامت شهرنشینان سلامت شهروندي شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق سلامت روانی شهروندان سطح سلامت روانی بر سلامت روان برای ساکنان شهر سالم کیفیت محیط زیست محیطی ویژگی ها محله ها بر سطح
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۴۲۲۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تأمین سلامت افراد مهمترین رکن پیشرفت جامعه
شیوا شبدینی بیان کرد: آخرین روز سلامت «خانواده، غذای سالم و ورزش همگانی» عنوان یکی از روزهای «هفته سلامت» است، در این نام‌گذاری به طور ویژه اهمیت خانواده به‌عنوان اولین پایگاه آموزشی در زمینه‌های تغذیه سالم و ورزش همگانی پیش از ورود به جامعه موردتوجه قرار گرفته است.
وی افزود: یک خانواده سالم، با ایجاد فرهنگی از آگاهی درباره سلامت، این امکان را به اعضایش می‌دهد که بهترین تصمیم‌ها را در خصوص سلامتی خودشان بگیرند، آموزش‌های مرتبط با تغذیه سالم، مراقبت از بدن و روح و تدابیر پیشگیری از بیماری‌ها، بخشی از این فرهنگ سلامت در خانواده هستند که به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک می‌کنند.
پزشک مرکز سلامت تصریح کرد: باتوجه‌به افزایش چندبرابری چاقی در چند دهه اخیر و به‌تبع آن افزایش کم‌سابقه موارد ابتلا به بیماری‌های مرتبط با آن نظیر کبد چرب و دیابت، تغذیه سالم و ورزش همگانی که از عوامل اصلی پیشگیری از چاقی هستند بیش از گذشته موردتوجه قرار گرفته و بر نقش و اهمیت خانواده و به طور ویژه مادر خانواده به‌عنوان اولین مروج این سبک زندگی سالم تأکید شده است.
وی یادآور شد: تهیه غذای سالم یکی از ارکان اصلی سلامت هر فرد به شمار می‌رود و تصور من بر این است که بانوان نقش اصلی را در این زمینه عهده‌دار هستند. اگر بتوانیم مادران و خانم‌های خانه‌دار را در زمینه تغذیه سالم آموزش دهیم شاید گام بزرگی در این زمینه برداریم، در درجه اول آموزش به خانواده اهمیت دارد و محل دیگری که فرد به آن وارد می‌شود مهدهای کودک و مدارس هستند، پس در مرحله بعد تمرکز اصلی باید روی آموزش در مهدهای کودک و مدارس باشد.
شیوا شبدینی در ادامه تشریح کرد: دیگر مراکزی که می‌توانیم آموزش‌ها را در آنها آغاز کنیم، محلهای کار و ادارات هستند، بارها دیده شده که غذاهایی که برای کارمندان تهیه و طبخ می‌شود از کیفیت خوبی برخوردار نیستند، اکنون اکثر افراد ناگزیرند غذا را یا در محل کار بخورند یا از طریق رستوران‌های اطراف محل کار خود تهیه کنند. اگر غذاهایی که ادارات، سازمان‌ها و ارگان‌ها برای کارکنان خود در نظر می‌گیرند غذای سلامتی باشد، سلامت کارمندان نیز تضمین می‌شود.
وی اظهار کرد: خیلی‌ها بر این باورند که پیروی از یک رژیم غذایی اصولی و سلامت هزینه‌های زیادی دارد، اما اگر واقعاً کلاه‌خود را قاضی کنیم متوجه می‌شویم که بدن ما در طول هفته‌ها و ماه‌ها چقدر مواد غذایی ناسالم مانند انواع شیرینی‌ها، تنقلات، چیپس و پفک و انواع نوشابه‌های شیرین و آب‌میوه‌های صنعتی دریافت می‌کند، اگر از مصرف این غذاها و تنقلات ناسالم پرهیز کنیم می‌توانیم هزینه‌ای را که پیش‌تر صرف این غذاها می‌کردیم، به تهیه مواد غذایی سالم اختصاص دهیم.
شبدینی خاطرنشان کرد: مورد دیگری که دیده می‌شود کم‌تحرکی است، ساعات خیلی طولانی حضور در ترافیک سنگین شهری باعث می‌شود افراد تحرک کمی داشته باشند، کم‌تحرکی عامل بروز بسیاری از بیماری‌ها از جمله کبد چرب، بیماری‌های قلبی عروقی و مشکلات اسکلتی (استخوانی) است.
وی افزود: اگر بتوانیم در کنار تغذیه سالم حداقل روزانه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زمان به فعالیت ورزشی اختصاص دهیم و در آخر هفته‌ها به همراه خانواده ورزش‌های خیلی ساده مانند رفتن به پارک‌ها، کوهستان و بازی‌های گروهی را مدنظر قرار دهیم تا حد زیادی از بیماری‌های کبد چرب و دیابت که روند ابتلا به آنها آن با سرعت بسیار بالایی در حال افزایش است، می‌توانیم پیشگیری کنیم.
باشگاه خبرنگاران جوان سیستان و بلوچستان زاهدان
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور